Parafia Zwinogródka - Kościół pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego

foto wikipedia

Zwinogródka, Zwenihorodka, Dźwinogród, u Strykowskiego i innych kronikarzy mylnie Świnogród, mto powiat. gub. kijowskiej, pod 49 5 płn. szer. a 48 38 wsch. dług. , odl. o 187 w. na płd. wsch. od Kijowa, nad Tykiczem Gniłym, przy ujściu do niego ruczajów Zwinogródki i Pohybnej, okolone d wyniosłościami, przy krzyżowaniu się drogi wiodącej na Taraszczę do Humania i dalej, z drogą idącą na Mirhorod i dalej. W 1887 r. było tu mk. 6320 prawosł. , 125 rozkolników, 212 katol. , 23 ewang. i 6230 żydów. Podług danych z 1860 r. było w Z. 705 dm. 6 murow. , 70 sklepów, 10247 mk. w tem 58 rozkolników, 279 katol. i 2454 żydów; 579 kupców, 6016 mieszczan, 1700 cechowych. W 1879 r. zawarto w Z. 137 małżeństw, urodziło się 599 dzieci, zmarło 487 osób, przyrost zatem ludności wynosił 112 dusz. W mieście znajdują się 2 cerkwie, kościół paraf. katol. , synagoga i 4 domy modl. żydowskie, szkoła dwuklasowa męzka i żeńska, szpital, urząd poczt. i telegr. Siedziba władz administracyjnych i sądowych. Do miasta należy 5668 dzies. Dochody w 1862 r. wynosiły 8392 rs. Rzemieślników w 1860 r. było 961 w tem 612 majstrów. Przemysł fabryczny ograniczał się w tymże roku na 3 drobnych fabrykach tytuniu i 1 fabryce świec łojowych. Handel nieznaczny, spoczywa wyłącznie w ręku żydów. Niektórzy z nich zakupują, konie w gub. ekaterynosławskiej i chersońskiej i rozprzedają je po jarmarkach. W mieście odbywają, się targi co poniedziałek. (...)  Cerkiew soborna, p. w. Przemienienia Pańskiego, z muru wzniesiona w 1820 r. kosztem parafian, zamiast dawniejszej drewnianej, fundowanej w 1706 r. i stojącej w innem miejscu, uposażona jest 33 dzies. Cerkiew parafialna Uśpieńska, drewniana, istnieje od 1700 r. ; uposaźenie jej stanowi również 33 dzies. Poprzednio była tu trzecia cerkiew, p. w. Zesłania Bucha św. Kościół paraf. katol, , p. wez. Opatrzności Boskiej, z muru wzniesiony w 1809 r. przez Sołtyka. Parafia katol. , dekanatu zwinogródzkiego, istnieje od 1766 r. i liczy 1400 wiernych. Filia w Talnem; kaplice w Wodzianikach i Tołstem a dawniej też w Olszanie, Onufrówce i Berebisach. Dekanat zwinogródzki dyecezyi łuckożytomierskiej, rozciąga się na powiat zwinogródzki, czehryński i czerkaski, obejmuje 6 parafii Z. , Śmiła, Lisianka, Złotopol, Antonówka i Moszny i liczy 5915 wiernych. (...) r. 1770 rozpoczęto tu budowę kościoła katolickiego; pobenedykował kamień węgielny ks. kanonik Pałucki. Erekcją jeszcze w 1766 r. w. Piastowie uczynił ststa Feliks Sołtyk a w 1776 król Stanisław August zatwierdziwszy erekcję Sołtyka, uzupełnił takową wyposażając kościół annuatą w ilości 1600 zł. z dochodów sstwa, tudzież nadając futor, pole orne, sianożęć, młyn, i z miast Z, i Kalnychbłot dwa kamienie łoju Protokoły archidyakonatu kijow. , rkpsm. Należał więc kościół ten odtąd do kollacyi królewskiej Collationis regiae a r. 1780 pierwszym plebanem jego był ks. Łojecki. (...) Lustracya z 1787 r. wyraża Z. przy ujściu Zwinigródki w Tykicz Gniły, z dawnego obyczaju obejmuje tytuł miasteczka, lecz żadnego zabudowania niema takiego, któreby okazywało, iż jest miasteczkiem. Mieszczan tu źadnych niemasz i o prawach miasteczko stanowiących żaden ze starych aby były nieopowiadał; żydów jest tylko kilkunastu, po chałupach chłopskich siedzących, z tych je den do arendy należy, drudzy małym handelkiem się bawią. Most na palach, dopiero od lat ośmiu, gdzie nigdy przejazdu nie było, postawiony, a z mostu idąc po lewej stronie zamek czyli dwór, około palisadami dębowemi obstawiony. Na wierzchu bramy z drzewa izdebka z gankami i strzelnicami, przy bramie izba kozacka, a po lewej stronie rezydencya, z drzewa, mająca pokojów sześć, garderobek dwie, oficyna, stajnia etc. Tuż przy zamku kościół z drzewa, niedawno wystawiony, dalej cerkwi uniackich dwie, gubernia o trzech izbach, dom na odwach, browar, młyn w którym kamieni sześc, foluszów par cztery; folwark. (...) Salomea Sołtykowa, starościna zwin. , przeznaczyła pewną sumę na wymurowanie nowego kościoła na miejscu dawnego z drzewa, a także i na seminaryum dla księży świeckich archidyakonatu kijowskiego z tem, żeby takowe zaprowadzone i umieszczone było w seminaryum już wymurowanym w Żytomierzu przez kś. biskupa Kajetana Sołtyka. Tymczasem śmierć Sołtykowej r. 1803 niedozwoliła doprowadzić do końca budowy kościoła; suma zapisana przez nią okazała się niewystarczająca, a wskutek proźby kś. Joachima Grabowskiego do departamentu cywilnego, resztę sumy potrzebnej z kapitału fundatorki asygnować kazano. A więc dopiero w 1819 r. ukończoną została budowa dzisiejszej świątyni, p. w. Przemienienia Pańskiego. Budowniczym kościoła byl majster mularski Józef Szlachetko z Chłypnówki. Rysunek podał Julian Hryncewicz w swojej monografii o Z. W kościele przechowały się portrety fundatorki, Salomei z Brzozowskich Sołtykowej i jej córki jedynej Joanny, młodo zmarłej. Za staraniem ks. Joachima Grabowskiego i przy ofiarności kś Hieronima Sanguszki seminaryum żytomierskie zostało przeniesione do Z. i powierzone dozorowi ks. misyonarzy. W tym celu wybudowano przy kościele obszerny budynek dla alumnów. Kś. Joachim Grabowski należał do wybitniejszych osobistości. Był generalnym oficyałem archidyecezyi mohylewskiej, prałatem archidyakonem kijowskim i scholastykiem katedry kijow. W 1819 r. wikaryuszem jest kś. Grzegorz Jaźwiński, deputat powiatowy. R. 1820 w tutejszem seminaryum było zrazu tylko czterech alumnów. Uczyli się oni teologii dogmatycznej i moralnej, pisma św. , prawa kanonicznego, historyi kościelnej, wymowy kaznodziejskiej, katechizowania, obrządków i ceremonii kościel nych, administrowania św. Sakramentów, śpie wu choralnege, języka łacińskiego i rosyjskiego. Z zapisu Sołtykowej utrzymywało się przy tem seminaryum trzech misyonarzów, trzech profe sorów i sześciu kleryków. Roku 1820 regen sem był kś. Jan Ossoliński, następnie kś. Bazyli Benedykt Błędowski, wiecki, magister teologii 1882 r. , po nim kś. Marcin Łaski, tłumacz z łaciny, archeologii kościelnej, z dedykacyą Hołowińskim. W 1839 r. seminaryum zostało zamkniętem, a fundusz przeniesiony do seminaryum w Żytomierzu. Ostatnim rektorem był kś. Korniłowicz. W r. 1887 administratorem parafii był kś. Feliks Komarnicki, dziekan. (SGKP)

Parafia rzymsko katolicka pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego

Dekanat Zwinogródzki

Powiat Zwinogródka, gubernia Kijowska

Parafia obejmowała :

Antonówka, Berebisy, Białe Młyny, Bierzynka, Bohaczówka, Brodeckie, Budyszcze, Chlipniówka, Chołkówka, Czeczerkozówka, Dąbrowa, Gudzówka, Hanczarycha, Hłyboczek, Hordaszówka, Hreczycha, Hulajka, Husakowa, Iskryna, Jerki, Jezierna, Joampol, Jurkówka, Kajatanówka, Kalihurka, Kamienowatka, Kapustyna, Kiryłówka, Kisielówka, Kniaża, Kobrynowa, Kołodyste, Korsunka, Krzywe Kolano, Lisiczabałka, Lubomirka, Łaszczowa, Łotaszowa, Łozowatka, Łukuwka, Majdanówka, Michajłówka, Miżinówka, Moryńce, Nemoroż, Nowosielica, Nowystaw, Oknina, Olchowiec, Onufriówka, Palczyk, Pawłoweczka, Pawłówka, Pedynówka, Petryki, Petrykówka, Pieszczana, Popówka, Romanówka, Romejkówka, Rosochowatka, Ruszkuwka, Skalowatka, Słupiczna, Sobolówka, Sokołowa, Sokołówka, Stebne, Stecówka, Stojkowa, Szawlicha, Szczęsnopol, Tarasówka, Tereszki, Tołsta, Topilna, Wesoły Kąt, Wierzbowiec, Wierzbówka, Wodzianiki, Woronowka, Zaleskie, Zieleżniaczka, Zielona, Zwenigorodka, Żurawka

Римсько-католицька церква Провидіння Господнього м. Звенигородка Звенигородського повіту Київської губернії

м. Звенигородка, м-ко Тальне, сс. Білашки, Вишнопіль, Вільховець, Водяники, Зеленьків, Іскрене, Киселівка, Княжа, Кобринова Гребля, Козацьке, Лащава, Лип’янка, Лисича Балка, Лозуватка, Мизиківка, Моринці, Мушурів, Надточаївка, Петраківка, Попівка, Поташ, Романівка, Сидорівка, Соколівка, Соколівочка, Тарасівка, Хлипнівка та ін.

Księgi metrykalne z parafii znajdują się w Archiwach:

1. Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie (CDIAK)
2. Państwowe Archiwum Obwodu Winnickiego (DAWiO)
3. Państwowe Archiwum Obwodu Żytomierskiego (DAZhO)
4. Państwowe Archiwum Obwodu Chmielnickiego (DAChmO)
5. Państwowe Archiwum Obwodu Czerkaskiego (DACzerO)

Indeksy zapisów metrykalnych:

Geneteka

Metryki-Wolyń

Moja kolekcja kopii ksiąg metrykalnych