Parafia Lipowiec - Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny

Roku 1803 Łukasz Berlicz Strutyński fundował tu kościół, z tem jednak, żeby przy nim był umieszczony bernardyn, Linus Staruszkiewicz, z zapisem rocznym dla niego 1000 złt. Tymczasem r. 1818 Łukasz Strutyński umiera, a kościół nie był nawet zaczęty. Powiada tez księga archidyakonatu kijows. z 1821 r. Dotąd kościoła niema; przeto w rezydencyi plebańskiej uformowana kaplica, w której jest jeden ołtarz i potrzebne sprzęty. Jednakże tegoż nareszcie roku przystąpiono do budowy kościoła, ale po wyprowadzeniu fundamentów znowu roboty na czas długi zaniechano. ,, Parafia, mówi taź pomieniona księga, niema dotąd pewnego wydziału, składa się tylko z jednego miasta, wraz ze słobodami do dóbr klucza lipowiockiego należą cemi. Annuaty rs. 240, kolatorka Joanna Stfutyńska W r. zaś 1822 taź księga mówi Kościół lipowiecki, chałupa drewniana. Administrator ks. Truchsess, proboszcz od 1819 biłołowski.  (…) Parafia katol. L. dek. berdyczowskiego ma dusz 1109; kaplica w Lulińcach, Troszczy i Napadówce. (SGKP)

Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w Lipowcu i Wachnówce na nowo zarejestrowano parafie katolickie. W centrum miasta rejonowego wybudowano śnieżno-biały kościół. Wskutek asymilacji msze święte odbywają się rzadko, a liczba Polaków przyznających się do korzeni polskich to około 10-15 osób.

Pierwszy drewniany kościół został wybudowany w Lipowcu w pierwszej połowie XVIII w. Ówczesny właściciel miasta książę Dominik Zasławski pozwolił klerowi na branie dziesięciny od swoich poddanych, potrzebnej na utrzymanie parafii i kościoła.

W 1645 roku Wilga Godzimirski założył nad brzegiem Sobu klasztor dominikanów, o którym pozostała wzmianka w generalnym kapitule Walencji z 1647 roku.

Pierwsze świątynie katolickie w Lipowcu zostały spalone przez Kozaków w czasach Chmielnicczyzny.

Normalne życie wróciło na Podole i ziemię lipowiecką na początku XVIII wieku. Wtedy Lipowiec z okolicznymi wioskami należał do diecezji kijowskiej. Po zaborach w powiecie lipowieckim Guberni Kijowskiej działało tylko 18 parafii katolickich z powodu udziału miejscowych Polaków w powstaniach w latach 1831 i 1863. Po powstaniu styczniowym carska policja zniszczyła także polską szkołę w miasteczku, jako „ognisko polskości, wrogie do cara”.

Kościoły, gdzie gromadzili się Polacy, znajdowały się także w Zozowie, Pryłuce i Wachówce. W samym Lipowcu do początku XIX w. funkcjonowała jedynie kaplica - przez brak funduszy na odbudowę spalonego drewnianego kościoła. Nowy kościół zaczął budować w 1803 r. hrabia Strytuński. Budowę zakończyła prawie 20 lat później, w 1822 r., wdowa po nim, z domu Zamojska. Pierwszym proboszczem nowej świątyni został syn szwedzkiego Karola Gustawa – baron Truchzes. W połowie XIX wieku parafia lipowiecka naliczała około 440 katolików, którzy mieszkali przeważnie na osiedlach „Zamczysko” i „Polska”.

Drugi kościół też był drewniany i po 30 latach od konsekrowania potrzebował remontu. Biskup diecezji łucko-żytomierskiej podjął decyzję o wybudowaniu nowego, murowanego kościoła w Lipowcu. budowa trwała długie lata.

Podczas II wojny światowej świątynia została zniszczona, prawdopodobnie przez uciekające oddziały czerwonoarmistów i tylko fundament tego kościoła, znajdujący się obok szkoły nr 2 w Lipowcu przypominał o historii miasteczka.

W 2001 roku komisja na czele z ówczesnym burmistrzem Marusyczem uchwaliła decyzję o nadaniu pozwolenia na budowę nowego kościoła, który wybudowano w rok. Znajduje się przy centralnym placu miasta. Przy kościele ma stanąć krzyż upamiętniający walkę Polaków i Ukraińców z bolszewikami w 1920 roku. (wikipedia)

Parafia rzymsko katolicka pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Dekanat Berdyczowsko-Lipowiecki

Powiat Lipowecki, gubernia Kijowska

Parafia obejmowała :

Aleksandrówka, Bohdanówka, Chorosza, Feliksówka, Futor Cerkowny, Futor Horodeckich, Futor Kohutnickich, Futor Martynowskich, Futor Mroczkowskich, Futor Rudkowskich, Futor Rzeczyckiego, Futor Sadowskich, Futor Sadowskich, Futor Szymańskich, Hordijówka, Julianówka, Kamionka, Ksilka, Ladzka Słoboda, Lipowiec, Lutlińce, Łukaszowa, Medówka, Naradówka, Oczytków, Ormianka, Popówka, Rososze, Strutynka, Troszcza

Римсько-католицька церква Непорочного Зачаття Пресвятої Діви Марії м. Липовець Липовецького повіту Київської губернії

м-ко Липовець, сс.Лукашівка, Люлинці, Нападівка, Скитка, Струтинка, Хороша та ін.

Księgi metrykalne z parafii znajdują się w Archiwach:

1. Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie (CDIAK)
2. Państwowe Archiwum Obwodu Winnickiego (DAWiO)
3. Państwowe Archiwum Obwodu Żytomierskiego (DAZhO)
4. Państwowe Archiwum Obwodu Chmielnickiego (DAChmO)

Indeksy zapisów metrykalnych:

Geneteka

Metryki-Wolyń

Moja kolekcja kopii ksiąg metrykalnych