Parafia Malin - Kościół pod wezwaniem Bożego Narodzenia

Wczorajsze, mko nad rz. Połstoł al. Werchoweńką dopł. Rastawicy, pow. skwirski, w 2 okr. poL, gm. Browki, przy trakcie skwirskoberdyczowskim, wysunięte na bujne stepy Ukrainy, odl. o 40 w. od Skwiry, ma 2507 mk. W 1863 r. według Pochilewicza było 1568 mk. prawosŁ, 46 katol. , 4 rozkoln. i 828 żydów. Obszar dóbr wynosił 3500 dzies. według danych izby skarbowej 2999 dzies. . Posiada cerkiew. p. wez. Archanioła Michała, z drzewa wzniesioną w 1772 r. , na miejsce dawniejszej z 1727 r. i uposażoną 71 dzies. Jest tu kośoiół katol. , murowany, browar i szpital włościański na 72 łóżka, porządnie utrzymany. Po za obrębem mka znajduje się starożytne, sypane z ziemi horodyszcze, świadczące o dawności zasiedlenia. Miejscowe podanie głosi, że W. w dawnych wiekach nosiło nazwę Kitajhorodu. Pochodzenie i znaczenie słowa Kitajhorod prawidłowiej Skitajhorod nieznane; w każdym razie ma ono pewien związek z wyrazem, , skitatsia, tułać się, błąkać się. Kitajhorody, mówi Michał Grabowski, były to stanowiska, albo osady, wiodące początek od tułaczy z jakiegokolwiek powoda Ukraina dawna i teraźn. , str. 22. Owóż koczownicze pokolenia, które w dawnych wiekach tułały się po Ukrainie, zostawiły na niej ślady w swych leżach czyli kitajherodach. Były to prawdopodobnie ich stannice, czyli obozowiska, rowami i okopami ogrodzone. Takich grodzisk Kitajherodów a od nich tak nazwanych osad sporo się znajduje tak na Ukrainie, Podolu jak na stepach naddnieprzańskich i dońskich. W gub. kijowskiej jest ich kilka, jak Kitaj herod w pow. lipowieckim, drugi w pow. czehryńskim, Kitajewska pustynia pod Kijowem, ze starożytnem horodyszczem. Dawniej zaś, według podania, obok W. było i drugie podobne miejsce, noszące nazwę Kitajhorodu, później Jahniatynem nazwane. Ale zaznaczyć wypada, że osady z tą nazwą mają swój zakres, po za którym spotykają się już inne znamienne nazwyj to jest t. zw. hoszcze ob. Hoszcza. Tradycya głosi, że na dawnem uroczysku zw. Kitajhorod, następnie wyrosła osada t. n. Wiemy skąd inąd, że w drugiej połowie XVI w. Kitaj herod, jeżeli ten jako osada istniał kiedy, nosił już dzisiejszą nazwę W. por. Jahniatyn. Dowodem tego jest, że gdy w 1571 r. Jerzy Jazłowiecki, hetman kor. , ciągnął z wojskiem na wyprawę przeciwko Tatarom, to przechodził on i przez to miejsce, które w marszrucie jego pochodnej nazwane jest Wczorajszem Paprocki, Herb. , str. 221. W. od dawna, może nawet od początków swojego istnienia, wchodziło w obręb rozległej włości pawełockiej, i wraz z nią, zaczynając od Ostafiego Daszkiewicza, Olizarów, należało do dziedzictwa kn. Rużyńskich, Zamoyskich, Koniecpolskich, nareszcie Walewskich i ks. Lubomirskich. Dobrom tym wojny kozackie ciężką zadały klęskę. Po i zw. ruinie W. jak i cała okolica została pustą. W akcie z 1683 r. czytamy miasto W. , wsi Czarnorudka, Jarosławka, Orańszczyzna, Popielnia, Bihałówka, Harapanówka w tem mieście ani wsiach niemasz żadnego człowieka, ani chałupy Arch. J. Z. R. , cz. VI t. I, dodatek, str. 153. Potwierdza to także podróżnik wielkoruski Iwan Łukianow, w 20 lat po ruinie przejeżdżający przez tę część Ukrainy I pojechaliśmy z Pawołoczy do Niemirowa stepem głuchym, przykra i tęskna to była droga, be niespotkalismy ani miasta, ani wsi, a dawniej przecież nacieszyło się tu oko wędrowca widokiem pięknych miast i wsi porządnych, a dziś tu pustynia niemieszkalna, w której nie ujrzysz człowieka. Tylko zwierza moc, kozy dzikie, wilki, łosie i niedźwiedzie. Dopiero gdy na prawym brzegu Dniepru zupełnie upadła Kozaczyzna, wtedy powróceni do swych dóbr tutejsi dziedzice, za częli w pustkach ułatwiać osiedlenie nowej ludności, którą tu zewsząd ściągali. Ks. Lubomirscy, dziedzice Pawołoczyzny, oddali się administracyi przywróconych dóbr i zwrócili troskę ku zaludnieniu jej. W r. 1727 rachowano w W. już 85 chałup włościańskich. W tymże roku stanęła tu nowa cerkiew, i jak wizyta mówi, , o trzech wieżyczkachj gontem kryta. Obok niej w Czarnorudce było 10 chałup. Tak uporządkowane i już zaludnione W. w 1770 r. od ks. Stanisława Lubomirskiego kupił Unicki, ale w 1794 r. sprzedał Kacpro wi Iwanowskiemu h. Rogala. Ostatni praco wał nad wzrostem miasteczka. Za niego ży dzi się tu osiedlili. Po Kacprze Iwanowskim władał W. syn tegoż Dyonizy, którego córka Dyoniza, wydana za Daryusza Poniatowskie go, zmarła bezdzietnie, i W. , które stało się jej dziedzictwem, przeszło w spadku do jej siostrzenicy Ernestyny z hr. Rzewuskich komandorowej Meleniewskiej. Kościół katolicki był z muru postawiony p. w. Bożego Naro dzenia przez Kacpra Iwanowskiego, poświę cony w 1835 r. przez ks. Boruchowskiego. Kaplice w Spiczyńcach, Nizgurcach i Czar norudce. Parafia katol. , dekanatu skwirskie go, 851 wiernych. (SGKP)

Parafia rzymsko katolicka pod wezwaniem Bożego Narodzenia

Dekanat Skwirski

Powiat Skwira, gubernia Kijowska

Parafia obejmowała :

Brówki, Czarnorudka, Horodyszcze, Jarosławka, Jereszki, Łebedyńce, Nizgórce, Szpiczyńce, Wasylówka, Wczorajsze

Римсько-католицька церква Різдва Христового м-ка Вчорайше Сквирського повіту Київської губернії

м-ко Вчорайше, сс.Брівки, Василівка, Городище, Лебединці, Низгірці, Чорнорудка, Шпичинці, Ярешки, Ярославка та ін.

Księgi metrykalne z parafii znajdują się w Archiwach:

1. Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie (CDIAK)
2. Państwowe Archiwum Obwodu Winnickiego (DAWiO)
3. Państwowe Archiwum Obwodu Żytomierskiego (DAZhO)

Indeksy zapisów metrykalnych:

Geneteka

Metryki-Wolyń

Moja kolekcja kopii ksiąg metrykalnych